Mobbing ve Duygusal Başa Çıkma Yöntemleri

Mobbing, insanların çoğu zaman farkında olmadan hem fiziksel hem de ruhsal olarak etkilendiği, ne yazık ki bazı durumlarda intihara kadar sürükleyen ciddi bir şiddet biçimidir. Mobbinge uğrayan kişiler, genellikle iştahsızlık yaşar, hayattan keyif alamaz ve hiçbir şey yapmak istemez hale gelir. İş performansları düşer; hem yeteneklerinden hem de sağlıklarından kayıplar yaşarlar.

Türkiye’de insanların yaklaşık %42’si mobbinge uğruyor. Son dönemlerde artan intihar haberlerinin sebeplerinden biri de bu durum. Ne yazık ki toplum olarak bu konuya karşı giderek duyarsızlaşıyoruz. Genelde mobbing vakaları, şirketlerin yetkili mercilerine bildirildiğinde, yetenek kaybı korkusuyla yalnızca uyarı verilerek geçiştiriliyor veya kişi farklı bir departmana rotasyonla alınıyor.

Peki, bu problem çözülene kadar veya iş değiştirene kadar duygusal olarak neler yapabiliriz? İşte mobing karşısında duygusal dayanıklılığı artırmaya yardımcı olabilecek 7 etkili yöntem:

Mobbing ile Başa Çıkmanın 7 Etkili Yolu

1. Durumu Netleştir: Yaşadığın Şey Mobbing mi?

Her çatışma mobbing değildir. Ancak aşağılayıcı, tekrar eden ve seni yıpratan davranışlar varsa bu bir psikolojik taciz olabilir.

👉 İlk adım, yaşadıklarını inkâr etmeden, duygularını küçümsemeden gerçeği fark etmektir.

2. Belge Topla ve Kayıt Tut

Mobbing’e karşı en güçlü silah: kanıt.

• Yaşadığın olayları tarih-saat-yeri ile not al
• E-posta, mesaj, ekran görüntüsü gibi belgeleri sakla
• Tanık varsa, bunu da not et
• Belirtileri (uykusuzluk, ağlama krizleri vb.) de yaz

Bu kayıtlar hem İK’ye başvururken hem de gerekirse hukuki süreçte işine yarar.

3. İletişim Kur ama Tartışma Yaratma

Mobbing uygulayan kişiye açık bir dille rahatsızlığını ifade edebilirsin:

“Sürekli yanlış yaptığımı söylediğinizde kendimi değersiz hissediyorum. Daha yapıcı bir dil mümkün mü?”

Bu tür diyaloglar her zaman çözüm getirmese de, seni pasif konumdan aktif duruşa geçirir.

4. Destek Ara, Yalnız Kalma

Sessiz kalmak, mobbingin en çok beslediği şeydir.

• Güvendiğin iş arkadaşlarınla konuş
• Ailenle ve yakınlarınla paylaş
• Bir psikologdan destek al

Unutma, yalnız değilsin. Utanç ya da suçluluk senin değil, psikolojik şiddet uygulayanın yüküdür.

5. Kurumsal Mekanizmaları Kullan

• İnsan Kaynakları birimine yazılı olarak başvur
• Etik kurullar, işyeri danışma hatları, iç denetim gibi mekanizmaları devreye sok
• Yazılı şikayetlerin kopyasını sakla

Bazı şirketler görünürde çözüm sunar ama arka planda sessiz kalır. Bu nedenle her şeyi yazılı ve belgeli yapman çok önemli.

6. Gerekirse Hukuki Yola Başvur

Türkiye’de mobbing, iş hukukunda tanınan bir ihlaldir. İş Kanunu’nun 24. maddesine göre, çalışan haklı nedenle iş akdini feshedebilir ve tazminat talep edebilir.

• Mobbing’e dair rapor, tanık, belge topla
• Bir iş hukuku avukatından destek al
• Dava açma ya da arabulucuya başvurma gibi yolları değerlendir

7. Psikolojik Gücünü Yeniden İnşa Et

Mobbing sadece iş hayatını değil, öz güvenini, benlik saygını ve ruh sağlığını da sarsar. Bu nedenle profesyonel destek almak çok değerlidir.

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), yaşadıklarını anlamlandırmana yardımcı olur
• EMDR Terapisi, yaşanan travmaları işlemede etkilidir
• Mindfulness, şu anla bağlantı kurmanı ve kaygıyı azaltmanı sağlar

Kendini suçlamadan, yargılamadan, yeniden toparlanmak için zaman tanı.

Mobbingden Sonra Ne Olur?

Mobbing süreci sona erse bile, etkileri uzun süre kalabilir. Kendini değersiz, tükenmiş, yorgun, öfkeli hissedebilirsin. Bu belirtiler normaldir ve zamanla azalır.

İyileşmek için:

• Yeni ve destekleyici çevreler oluştur
• Kendine zaman ayır
• Kendine başardığın şeyi hatırlat: Zor bir durumla yüzleştin, kendini savundun ve pes etmedin.

İşverenler ve Yöneticiler Ne Yapmalı?

Mobbingin varlığı sadece mağduru değil, kurum kültürünü ve verimliliği de çürütür. Bu nedenle yöneticilerin:

• Açık iletişimi teşvik etmesi
• Geri bildirim kültürünü güçlendirmesi
• Eğitimler ve etik ilkelerle kurumsal farkındalık oluşturması
• Mobbing şikayetlerini ciddiye alması
  gereklidir.

Sonuç: Sessiz Kalmak Değil, Gücünü Toplamak

Mobbing, iş yerinde karşılaşılabilecek en yıkıcı durumlardan biridir. Ama unutma:
Kurban olmak zorunda değilsin.
Kendini koruma hakkın var.
Yalnız değilsin.

Yaşadıklarını görmezden gelme. Gerekirse yardım iste. Unutma, “baş etmek” bazen karşı koymak, bazen arkanı dönüp gitmektir.